Blóm og skreytingar (Viðhorf í Mbl. 2. febrúar)

2.2.2007 | 12:29

Blóm og skreytingar (Viðhorf í Mbl. 2. febrúar)

Staða kvenna í stjórnmálum er mér sérstaklega ofarlega í huga þessa dagana,eftir atganginn í kringum Margréti systur mína og úrsögn hennar úr Frjálslynda flokknum. Í kringum þau átök kristallaðist viðhorf fjölmarga karla til kvenna í stjórnmálum með eftirminnilegum hætti. Orðræðan var gamalkunnug, Margrét var sökuð um að vilja komast til áhrifa í stjórnmálum á þeirri forsendu einni að hún væri kona og því var haldið fram að karlarnir hefðu gert allt sem í þeirra valdi stóð til að koma henni, augljóslega óverðskuldað, á framfæri. Hennar verðleikar voru fáir og smáir í þeirra huga. Þótt líklega hefði mátt notast við hana í sumum tilvikum, til dæmis á blaðamannafundum, þar sem menn vilja "endilega ekki" tvo kalla eina við borð, enda "nauðsynlegt að hafa konu með", eins og Margrét upplýsti að hefði verið dagskipunin þegar stóð til að kynna sameiningu Frjálslynda flokksins og
Nýs afls með pompi og prakt. Þar fylgdi líka sögunni að það ætti að "hafa blómvönd eða skreytingu á borðinu", sem líklega hefur þjónað sama tilgangi, þ.e. að gera allt svolítið huggulegra.
Konur sem ákveða að taka þátt í stjórnmálum sæta ósanngjarnri meðferð. Í fljótu bragði man ég eftir fjölmörgum tilvikum, þar sem "pólitískar" umræður almennings fóru út og suður. Þannig geta skartgripir formanns Samfylkingarinnar skipt meira máli en stefnumál hennar, dugnaður heilbrigðisráðherra gleymst um leið og fólk metur nýjustu hárgreiðslu hennar, metnaður utanríkisráðherra horfið ef hún "kemur ekki vel fyrir" að einhverra mati. Rödd þaulvanrar alþingiskonu skiptir miklu meira máli en baráttumál hennar og árangur. Í sjónvarpsþætti eru börn menntamálaráðherra spurð hvort ekki sé nú erfitt að mamma sé svona mikið fjarverandi. Fyrir allmörgum arum var fyrrverandi heilbrigðisráðherra, sem líka var kona, spurð hvort fjarveran frá fjölskyldunni tæki ekki óskaplega á.

Aldrei nokkurn tímann eru karlmenn metnir eftir þessum mælikvörðum. Þeir þurfa ekki að sæta því að mesta hrósið sé að þeir séu svo "frambærilegir", en um konur heyrist vart meira lofsyrði. Skilaboðin eru nokkuð skýr: Haltu kjafti, haltu þig heima og vertu sæt.

Þetta eru engin ný sannindi. Það sem konur segja er ekki tekið jafn alvarlega og það sem karlar segja og þá skiptir engu hversu rökfastar og vel máli farnar konurnar eru. Það er fylgst með hverju þeirra orði og skrefi, sem þýðir að kannski verða þær varkárari en ella. Þá eru þær kallaðar áhættufælnar, sem þykir ekki gott. Í bókinni Það er staður í helvíti fyrir konur sem hjálpa ekki hver annarri segir meðal annars: "Kona sem er ein verður að skara örlítið fram úr körlum til þess að vera nógu góð, en hún má heldur ekki verða of góð. Þá verður hún ógnun við karlana þar sem hún vekur athygli á vanhæfni þeirra. Ef henni mistekst sannar hún vanhæfni kvenna. Ef henni tekst vel upp færir það ekki sönnur á hið gagnstæða þó undarlegt megi teljast. Þá verður hún hins vegar undantekning: sú sem sannar að konur geti þetta eiginlega ekki.
Hugmyndir okkar um hvað konur geta og hvað ekki eru svona fastmótaðar. Það skiptir engu hvort þær passa eða ekki."
Þegar staða kvenna á Alþingi virðist batna kemur í ljós við nánari skoðun að ástæðan er sú að karlar hafa gengið úr skaftinu. Þannig komast konurnar, sem oftar en ekki skipa neðri sæti framboðslistanna, inn á þing. Eiginlega bakdyramegin. Það þýðir samt ekki að þær geti stólað á að halda þingsæti sínu við næstu kosningar. Aldeilis ekki, þá þarf auðvitað að skipa listana upp á nýtt og setja þær aftur í 2. eða 3. sætið.
Auðvitað eiga konur að vera á þingi til jafns við karla. Það er einfalt réttlætismál að valdinu sé skipt jafnt á milli kynjanna sem byggja samfélagið. Konur hafa aðra reynslu en karlar og þess vegna er eðlilegt að rödd þeirra heyrist. Þær geta í raun og sann komið með eitthvað nýtt inn í stjórnmálin, vakið máls á ýmsum atriðum sem annars hefðu legið í láginni. Og konur þurfa ósköp einfaldlega að verja hagsmuni sína, á þingi sem annars staðar. Það er ekki eingöngu sjálfsagður réttur kvenna að sinna þessum störfum, heldur hefur þjóðfélagið allt kröfu til þess að fá að njóta krafta þeirra.
Enn ein röksemdin fyrir nauðsyn þess að fjölga konum á þingi kom fram nýlega í viðtali Morgunblaðsins við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, formann Samfylkingarinnar. Hún nefndi sérstaklega samkennd kvenna á Alþingi, þvert á pólitíska flokka: "Hins vegar held ég að það sé ákveðin samkennd meðal kvenna á Alþingi og ég þori að fullyrða að við erum tillitssamari hver við aðra en almennt tíðkast í pólitík. Ég get mjög vel sett mig í spor annarra kvenna í forystu í íslenskum stjórnmálum og tel mig vita hvað þær hafa þurft að leggja á sig til þess að komast þangað sem þær eru. Ég nefni bara tvær konur úr ríkisstjórninni, Valgerði Sverrisdóttur og Þorgerði Katrínu. Ég er ekki viss um að karlarnir skilji það jafnvel."
Þær Þorgerður Katrín og Valgerður tóku undir þessi orð Ingibjargar Sólrúnar. Valgerður sagði að vissulega tækjust konurnar á pólitískt, en þó ekki eins harkalega og karlarnir. Þorgerður sagði konurnar oft ná að hefja sig yfir þrasið og þær haldi ágætlega hópinn, án þess þó að missa sjónar á þeirri pólitísku stefnu sem þær séu talsmenn fyrir.
Mér sýnist þessar þrjár forystukonur í íslenskri pólitík lýsa afskaplega þroskaðri og siðmenntaðri sýn á stjórnmálin. Getur einhver haft eitthvað á móti því að fá fleiri slíka einstaklinga á þing?

Flokkur: Bloggar | Breytt s.d. kl. 12:35 | Facebook